Terapia dr Nikolaya Lyapko – nowy kierunek refleksoterapii, jako metoda wspomagająca rehabilitację dzieci z mózgowym porażeniem
Układ nerwowy człowieka w swej istocie posiada odruch (refleks) – reakcję na bodziec przy udziale rdzenia kręgowego i mózgu.
Dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, na wskutek uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego mają problemy z tzw. refleksami – szybkością reakcji organizmu na bodźce przekazywane za pośrednictwem układu nerwowego. Czyli na przykład problemy z odruchem raczkowania (pełzania), odruchem podparcia, odruchem obronnym, itp. Są to odruchy fizjologiczne, i u zdrowych niemowląt są obowiązkowo obecne, a z wiekiem stopniowo zanikają. Odruchy toniczne, odwrotnie, trwają długo i czasami nadal mogą się rozwijać.
Dlatego taka metoda oddziaływania na układ nerwowy jak refleksoterapia (wieloigłowa terapia odruchowa) pomaga odbudować zaburzoną łączność między jego odcinkami, poprawia pracę ośrodków ruchowych, które odpowiadają za prawidłowe tworzenie podstawowych odruchów.
Im wcześniej zostanie zastosowana refleksoterapia, tym większe są szanse na przywrócenie zaburzonych funkcji. Atetoza – powolne, nierytmiczne, mimowolne ruchy u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym tworzą patologiczny stereotyp ruchowy (motoryczny). W wieku trzech-czterech lat jest on już mocno zakorzeniony, praktycznie niemożliwa jest już jego zmiana.
Doświadczenia w zakresie stosowania refleksoterapii, w tym powierzchniowej wieloigłowej terapii odruchowej, we wspomaganiu kompleksowej terapii dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, potwierdzają, że rozpoczęcie terapii we wczesnym dzieciństwie jeszcze przed pierwszym rokiem życia dziecka, daje najlepsze wyniki. To pozwala znacznie osłabić odruchy toniczne, które u zdrowych dzieci powinny zaniknąć do trzeciego miesiąca życia. Przy tym rozwój podstawowych odruchów przebiega szybciej.
Maty i wałki do masażu Lyapko wykorzystywane są do oddziaływania na różne strefy (podstawowe, dodatkowe, wspomagające). Wałki wykorzystuje się również na strefy wzdłuż kręgosłupa (strefy rozmieszczenia punktów czuciowych). W przypadku małych dzieci, do zabiegu zalecane jest używanie wałków do masażu – najlepiej „Wałka do masażu Uniwersalnego” lub „Wałka do masażu twarzy”. mają one mały rozstaw igieł – 3,5 mm i tym samym są komfortowe w odczuciach nawet u dzieci z dużą wrażliwością skóry, a równocześnie mają wystarczającą powierzchnię roboczą, żeby beż dużego wysiłku wykonywać zabiegi.
Wykonując masaże wałeczkiem wieloigłowym na poszczególne partie ciała, osoba masująca ma całkowitą kontrolę nad siłą docisku wałeczka do ciała dziecka i może ją regulować obserwując zachowanie dziecka. Pierwsze zabiegi należy wykonywać z minimalnym dociskiem (najlepiej samym ciężarem wałka). Przy kolejnych zabiegach powolutku można zwiększać nacisk, ale nie robić tego na siłę, ponieważ dzieci reagują na masaż wałkiem w różny sposób – albo od razu go akceptują, albo podchodzą do niego podejrzliwie. Natomiast zainteresowane są wszystkie. Małe dzieci w wieku od roku do dwóch lat nie są w stanie powiedzieć, co czują w trakcie zabiegu. Płaczą rzadko, i zazwyczaj wtedy tylko, gdy poczują lekki dyskomfort pierwszym zetknięciu z masażerem i następnie szybko się przyzwyczajają i daje się je uspokoić. Trzy- lub czteroletnie dziecko może na początku wykazywać odruch strachu na widok urządzenia z metalowymi bolcami. Wtedy warto używać taktyki „dywersyjnej” w formie zabawy. Zaznajamianiu się z urządzeniem do masażu Lyapko może towarzyszyć dialog: Chodź, Niedźwiadku, maleńki Jeżyk zrobi ci masaż. Łaskocze? – Oj, jest mi bardzo przyjemnie, – mówi Niedźwiadek. Taką „zabawę” można na początku przeprowadzić na pluszowej zabawce. Po rozegraniu takiej małej scenki z zabawkami dziecko zaczyna być zainteresowane i pozwala wypróbować na sobie ruchy wałka do masażu.
Każde dziecko po kilku zabiegach przyzwyczaja się do masażu wałkiem. Masaż wałkiem nie powoduje żadnego bólu, a bardziej może wywoływać uczucie łaskotania, mrowienia.
Ze starszymi dziećmi natomiast należy spróbować tworzenie świadomego podejścia do zabiegu jako metody, która poprawi ich stan fizyczny i samopoczucie. U starszych dzieci do zabiegów można zastosować też maty Lyapko.
Jakie efekty przynosi stosowanie metody dr Nikolaya Lyapko w terapii dziecięcego porażenia mózgowego?
Zabiegi wykonywane przy pomocy masażerów wieloigłowych dr N. Lyapko regulują napięcie mięśni. Poprawiają również krążenie krwi i innerwację masowanych stref oraz związanych z nimi narządów wewnętrznych. Nie powodują żadnych skutków ubocznych.
W przypadku występowania spastyczności – napięte mięśnie należy masować wałkiem przez 10-15 minut. W tym przypadku następuje osłabienie (rozluźnienie) napięcia mięśni. Mięśnie rozluźnione masujemy krócej: 3-7 min. w celu stonowania napięcia mięśni. Takie zabiegi regulują napięcie mięśniowe.
Masaż wałkiem należy wykonywać też na całe plecy włącznie z kręgosłupem na całej długości, na ręce i nogi włącznie ze stawami oraz później na całej powierzchni rąk oraz nóg, włączając w to dłonie i stopy. Cykl masaży powinien trwać ok. 14 dni. Później 1-2 tygodniowa przerwa. Po przerwie cykl powtarzamy 2-3 razy, z uwzględnieniem 1-2 tygodniowych przerw. Zabiegi należy wykonywać regularnie raz/dwa razy dziennie, o ustalonej stałej porze.
Stosując refleksoterapię metodą dr Nikolaya Lyapko u dzieci poprawia się sen i apetyt. Rodzicom lub opiekunom, którzy bezpośrednio opiekują się dziećmi z mózgowym porażeniem dziecięcym zaleca się, aby prowadziły dziennik obserwacji i systematycznie zapisywały do niego informacje po każdym takim zabiegu. Obserwowały na ile zmienia się charakter snu po każdym zabiegu – czy dziecko jest spokojne czy pobudzone. Na ile szybko zasypia, jak często się budzi, czy w trakcie snu jest niespokojne lub czy krzyczy przez sen.
Nie mniej ważnym kryterium jest apetyt. On może się zmieniać. Dziecko może zrezygnować z ulubionych potraw lub niechętnie je jeść. Należy również obserwować zmiany apetytu i zapisywać je w dzienniku obserwacji.
Reakcje emocjonalne dziecka również mogą ulec zmianie. Oddziaływanie na niektóre punkty akupunkturowe prowadzi do zwiększenia drażliwości, dziecko może bez przyczyny marudzić.
Obserwacje zapisywane w dzienniku posłużą do oceny skuteczności masażu.
